Ο έλληνας καταναλωτής μέχρι πριν λίγα χρόνια ψώνιζε στο μπακαλικάκι της γειτονιάς. Η ποιότητα των εμπορευμάτων συχνά ήταν αμφίβολη, αλλά έλα που ήταν «δικός μας άνθρωπος» και τον εμπιστευόταν όλη η γειτονιά. Εξάλλου τα χρήματα ήταν σχεδόν πάντα λιγοστά, και μόνο ο ο γνωστός έδινε βερεσέ. Έτσι ψώνιζε τα απολύτως απαραίτητα, αν και υπήρχαν υπερβολές πχ στα φρούτα με το τσουβάλι.
Μας ήρθε λίγο απότομα και απροειδοποίητα η παγκοσμιοποίηση και η ΟΝΕ. Γεμίσαμε με μεγάλα σούπερ μάρκετ, με μεγάλα καρότσια, χωρίς να έχουμε να κάνουμε πια με τον μπακαλόγατο της γειτονιάς που μας είχε ταράξει στη σαβούρα και στην ακρίβεια. Γιατί στα σούπερ μάρκετ βρίσκαμε και φτηνότερα πράγματα, και πράγματα που ο δικός μας δεν έλεγε να φέρει αν και τα ζητούσαμε, και πράγματα που δεν είχαμε καν φανταστεί ότι υπήρχαν.
Σε ελάχιστο χρονικό διάστημα έκλεισαν τα μπακάλικα, κι αυτά που μείνανε, γίνανε «μπουτίκ» με απλησίαστες τιμές. Από κείνη τη στιγμή τα σούπερ μάρκετ που εδραίωσαν τη θέση τους στην αγορά, ρίξανε την ποιότητα και ανέβασαν τις τιμές. Υπάρχουν ειδικά τμήματα σε κάθε μεγάλη εμπορική επιχείρηση που ενισχύουν την έμφυτη τάση για υπερκαταναλωτισμό. Οι «εκπτώσεις» στην συντριπτική πλειοψηφία είναι παραπλανητικές. Ένα σαμπουάν + μία οδοντόκρεμα + δύο απορρυπαντικά = 5 ευρώ έκπτωση σου λένε, και συνήθως η αλήθεια είναι πως δεν θα αγόραζες τα μισά από αυτά που σου δώσανε «δώρο», στα χρεώσανε και πλήρωσες και τα έξοδα της προώθησης. Αλλά για αυτό δεν ευθύνεται μόνο το μαγαζί, ευθύνεται και ο καθένας μας που δεν έκλεισε τα μάτια και τα αυτιά στις σειρήνες. Και όσο για τα παιδιά που μας τραβολογούν στα ψώνια, και μεις υπήρξαμε κάποτε παιδιά και ζητούσαμε της Παναγιάς τα μάτια, αλλά οι γονείς μας μας εξήγησαν πως τα λεφτά δεν φυτρώνουν στα δέντρα και πως τα χρήματα είναι περιορισμένα. Αν θεωρούμε πως επειδή το χρήμα έγινε «πλαστικό», έγινε και απεριόριστο, και πάλι ευθυνόμαστε οι ίδιοι.
Δεν ξέρω ποιός μπορεί να οργανώσει σεμινάρια εκπαίδευσης. Είναι πολύ μεγάλο το κόστος, και οι ενώσεις καταναλωτών ακόμη και για μια καταγγελία σε χρεώνουν με έξοδα εγγραφής και ετήσια συνδρομή. Πιστεύω πως αρκεί να παρακολουθήσουμε οποιοδήποτε σεμινάριο κοστολόγησης ή marketing για να μάθουμε τις πρακτικές των πολυκαταστημάτων. Δεν μπορούμε να τα περιμένουμε όλα από το απρόσωπο Κράτος - οι ελεγκτικοί μηχανισμοί αποδεικνύονται πολύ λίγοι για τόσες κομπίνες και παρατυπίες. Έχουν βγει ήδη αρκετά φυλλάδια από τα Υπουργεία και κάποιες Νομαρχίες σχετικά με την παροχή υπηρεσιών που μας παρακινούν να μάθουμε τα δικαιώματά μας. Ας τα ψάξουμε λοιπόν, και μην περιμένουμε την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος μαζί με τη λυπητερή από τις τράπεζες.
